Szara pleśń truskawki — jak jej zapobiec i czym ją zwalczyć?
Szara pleśń truskawki jest najgroźniejszą gospodarczo chorobą znaną plantatorom tej rośliny. W sezonach mokrych i ciepłych, a nawet zaledwie umiarkowanie ciepłych występuje w dużym nasileniu i powoduje znaczne straty plonu. Jak jej zapobiegać? Jak z nią walczyć?
Szara pleśń truskawki każdego roku wymaga interwencji, przy czym jej intensywność jest zależna od wielu czynników. Jak walczyć z tą podstępną chorobą?
Sprawca szarej pleśni i jego rozwój na truskawce
Patogenem odpowiedzialnym za szarą pleśń truskawki jest Botryotinia fuckeliana. Pasożytnicze stadium konidialne tego grzyba znamy pod łacińską nazwą Botrytis cinerea, polska — to gronowiec szary. Grzyb ten należy do workowców (Ascomycota). B. cinerea jest typowym polifagiem, bowiem poraża wiele rodzajów roślin uprawnych i dziko rosnących. Patogen zimuje saprotroficznie w formie grzybni i sklerocjów, czyli form przetrwalnych na martwych resztkach różnych roślin, w tym właśnie truskawek. Występuje też w chwastach obecnych na plantacji oraz w przerośniętej grzybnią ściółce.
Stadium workowe (apotecja) w naszych warunkach klimatycznych szara pleśń truskawki tworzy rzadko i nie ma ono znaczenia praktycznego w cyklu rozwojowym grzyba. Wiosenne infekcje zachodzą za sprawą zarodników konidialnych wytworzonych na trzonkach konidialnych wyrastających z grzybni. Ten sam rodzaj zarodników odpowiedzialny jest za rozprzestrzenianie się w okresie wegetacji i dokonywanie infekcji wtórnych. W sezonie tworzy się kilka pokoleń zarodników konidialnych. Szybkie infekcje zachodzą zwłaszcza przy wilgotności otoczenia powyżej 90% oraz w temperaturze 18–25°C.
Szara pleśń truskawki – objawy
Objawy szarej pleśni można zaobserwować na wszystkich nadziemnych częściach truskawek. W początkowej fazie mamy zwykle do czynienia z nekrotycznymi plamami, które pojawiają się na kwiatach i liściach roślin. Na liściach i łodygach plamy występują rzadziej i w mniejszym nasileniu. Porażone kwiaty natomiast, w tym działki kielicha i dno kwiatowe, szybko więdną i zamierają.
Jeśli owoc jest jeszcze niewykształcony i zielony to pojawiają się na nim brązowobrunatne plamy a następnie truskawka zasycha. Gdy owoc jest już dojrzały — wówczas gnije. Przy dużej wilgotności środowiska formuje się na nim gęsty i obfity szary nalot. Choroba ma często „opóźniony zapłon”. To znaczy — zgnilizny ujawniają się dopiero po zbiorze, zwłaszcza przed schłodzeniem owoców i w trakcie ich składowania.
Szara pleśń truskawki — monitoring i profilaktyka
Zagrożenia ze strony szarej pleśni można spodziewać się, zanim jeszcze kwiaty truskawek zaczną kwitnąć. W tym czasie jest to szczególnie ważne, gdyż wczesne wykrycie pierwszych objawów szarej pleśni na kwiatostanach pozwoli na szybką interwencję chemiczną i zahamowanie rozwoju choroby. Lustracje plantacji pod tym kątem należy prowadzić do zbiorów truskawki.
Szara pleśń truskawki to podstępna choroba
Szara pleśń truskawki na plantacji może być skutecznie ograniczana przez zabiegi agrotechniczne. Należy zadbać o właściwe zagęszczenie roślin, gdyż zbyt bujna zielona okrywa liściowa sprzyja zatrzymaniu wilgoci w obrębie uprawy i szybszemu rozwojowi choroby. W związku z tym nie powinno się również stosować zbyt wysokich dawek nawozów azotowych oraz trzeba usuwać chwasty z pola.
Ponieważ patogen zimuje w szczątkach roślin, to nie należy ich zostawiać na plantacji. Ważne, aby po zbiorze nadziemne części rośliny skosić i dokładne uprzątnąć plantację. Konieczne jest także odpowiednie ściółkowanie gleby w międzyrzędziach.
Coraz popularniejsze w Polsce staje się deszczowanie plantacji. Należy jednak pamiętać, że infekcje dokonują się w warunkach zwilżenia powierzchni roślin. Wskazane jest więc nawadnianie — ale kropelkowe.
Uprawiane u nas odmiany są mocno zróżnicowane w podatności na szarą pleśń truskawki. Przykładowo popularna Senga Sengana jest bardzo podatna. Elsanta z kolei należy do mniej wrażliwych na infekcje. Ponieważ patogen łatwo przenosi się z porażonych owoców na zdrowe, to należy eliminować podejrzane truskawki (odkładając je do specjalnych pojemników i wynosić poza plantację) w czasie zbioru i przeglądać owoce w magazynach.
Jakie środki najlepsze na szarą pleśń truskawki?
Szara pleśń truskawki może być zwalczana zarejestrowanymi preparatami należącymi do różnych grup chemicznych. Trzeba wykorzystać ten fakt i stosować je przemiennie ze względu na łatwe wytwarzanie odporności przez Botrytis cinerea.
Opryskiwania plantacji należy profilaktycznie rozpocząć przed kwitnieniem truskawki i kontynuować co 5–7 dni, w zależności od przebiegu pogody, długości okresu kwitnienia i nasilenia choroby. Konieczne jest ścisłe przestrzeganie zapisów istniejących na etykiecie środków ochrony roślin. Jeśli są one stosowane przed zbiorem, to szczególnie istotne staje się przestrzeganie karencji.
Jednym z lepszych rozwiązań dostępnych na rynku jest preparat oparty na dwóch silnych substancjach czynnych – Switch 62,5 WG. Preparat ten wykorzystuje się zarówno do zabiegów zapobiegawczych, jak i interwencyjnych. Switch 62,5 WG działa wgłębnie i powierzchniowo. Można go stosować od początku do końca kwitnienia truskawki. Należy jednak pamiętać, że w sezonie można tym fungicydem opryskiwać daną plantację maksymalnie 3 razy. Nie bez znaczenia dla plantatorów jest także krótki, jedynie 3-dniowy okres karencji.
Istnieje także możliwość stosowania środków mikrobiologicznych zawierających szczepy bakterii Bacillus subtilis lub pasożytnicze grzyby Pythium oligandrum, a także środki stymulujące naturalne mechanizmy odporności roślin. Ich skuteczność jednak jest wystarczająca tylko wtedy, gdy nasilenie choroby nie jest duże.
Bywa, że w sprzyjających rozwojowi choroby latach (wilgotnych) ostatnie zabiegi wykonuje się nawet po zbiorze truskawek.
Prezentowane informacje w zakresie środków ochrony roślin zawarte w serwisie www.sadowniczeabc.pl nie zawierają pełnej treści etykiet-instrukcji stosowania. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj środków bezpieczeństwa zamieszczonych w etykiecie.
Artykuł zawiera lokowanie produktu i ma charakter promocyjny.
