Oprysk na przędziorka. Czyli czym zwalczać przędziorki?

fot. Katarzyna Kupczak

Od kilku lat pogoda w trakcie sezonu wegetacyjnego oraz zimą sprzyja rozwojowi i przetrwaniu przędziorków. Z każdym więc kolejnym rokiem populacje tych szkodników się znacznie rozbudowują. W rezultacie na przedwiośniu i wiosną oprysk na przędziorka staje się rutyną. Zatem, czym zwalczać przędziorki i w jaki sposób, aby zabieg był skuteczny i tani?

Na co zwracać uwagę, czym, kiedy i w jaki sposób wykonać oprysk na przędziorka, aby skutecznie ochronić przed tymi szkodnikami sady i plantacje roślin jagodowych?

Akarycydy — czyli co na przędziorki?

Skuteczny oprysk na przędziorka polega na m.in. dobraniu środka, który zwalczy dominujące w populacji formy osobników, np. postacie dorosłe (przędziorek chmielowiec)

fot. Katarzyna Kupczak

W Polsce mamy jeszcze dość pokaźny dobór selektywnych środków ochrony roślin, którymi możemy zwalczać przędziorki.

Uwaga na przędziorki w 2023 r. Zagrożenie jest bardzo duże!

Selektywne to znaczy, że niszczy się nimi wyłącznie roztocze. Czyli nie działają one destrukcyjnie na inne grupy szkodników, np. na owady.

Akarycydy należą do różnych grup, które działają w rozmaity sposób, niszcząc przędziorki. Mianowicie o ile jedne uniemożliwiają

Jeżeli podczas wegetacji na roślinach przeważają jaja, opryska na przędziorka powinny stanowić akarycydy jajobójcze

fot. Katarzyna Kupczak

wylęganie się larw z jaj, to inne blokują linienie (czyli hamują wzrost). Podczas gdy jeszcze inne paraliżują organizm roztocza. Czyli działając na mięśnie i nerwy uniemożliwiają szkodnikowi przemieszczanie się i pobieranie pokarmu.

Środki na przędziorki zarejestrowane w Polsce

Podkreślić trzeba, że w poniższym zestawieniu znalazły się również środki, które nie są specyficznymi akarycydami, ale zwalcza się nimi m.in. właśnie przędziorki. Mianowicie chodzi o dwie grupy — 23 i UN.

Poznajmy więc klasyfikację oraz zasadę działania akarycydów z poszczególnych grup IRAC (Insecticide Resistance Action Committee) .

• Grupa 6 (działająca na nerwy i mięśnie)

— abamektyna, milbemektyna

Larwa przędziorka (tutaj chmielowca) jest podobna do osobników dorosłych, tylko nieco mniejsza i ma tylko trzy pary odnóży

fot. Katarzyna Kupczak

• Grupa 10 (inhibitory wzrostu, regulujące linienie, czyli wzrost roztoczy)

10A — chlofentezyna, heksytiazoks

• Grupa 20 (inhibitory kompleksu III mitochondrialnego transportu elektronów, działające na procesy metaboliczne powiązane z przemianami energetycznymi)

20B — acekwinocyl

20D — bifenazat

• Grupa 21 (inhibitory kompleksu I mitochondrialnego transportu elektronów, działające na procesy metaboliczne powiązane z przemianami energetycznymi)

21A — fenpiroksymat, tebufenpirad

• Grupa 23 (inhibitory karboksylazy acetylowej, uwsteczniające syntezę lipidów oraz wzrost roztoczy)

— spirotetramat

• Grupa 25 (inhibitory kompleksu II mitochondrialnego transportu elektronów działające na procesy metaboliczne powiązane z przemianami energetycznymi)

25A — cyflumetofen

• UN — grupa środków o różnym mechanizmie działania: fizyczno-mechanicznym lub nie jest znany mechanizm aktywności biologicznej

UNM (działanie fizyczno-mechaniczne) — olej parafinowy

UNE — kwasy tłuszczowe C14 do C20

— olejek pomarańczowy

— mieszanina terpenów QRD 460

— maltodekstryna

UNF (grzyby entomofilne) — Beauveria bassiana szczep ATCC 74040

Oprysk na przędziorka — czym zwalczać?

Powyższa klasyfikacja IRAC powstała, aby przeciwdziałać odporności. Ściślej mówiąc, gdy przygotowujemy kolejny w sezonie opryska na przędziorka, nie możemy się kierować wyłącznie inną nazwą produktu handlowego. Dlatego też, aby ułatwić decyzję zakupową i rotację środków do zabiegów następczych, scharakteryzowaliśmy zasadę działania poszczególnych grup IRAC.

Ponadto wskazujemy, na jakie formy działa poszczególny środek na przędziorki. Krótko mówiąc, sprawdzajmy skład populacji przędziorków. W tym celu oglądajmy liść pod lupą. Wówczas zobaczymy, czy mamy do czynienia tylko z formami ruchomymi (dorosłe osobniki, larwy, nimfy), a może w populacji są też jaja.

W rzeczywistości decydujemy, czy oprysk na przędziorka będzie stanowił jeden akarycyd. Jednak zważywszy na skład populacji, zastanówmy się, czy może jest potrzebna mieszanina zbiornikowa środków. Ściśle mówiąc, jednego niszczącego formy ruchome i drugiego — jaja. Innym wyjściem jest zainwestowanie w akarycyd, którym jednocześnie zwalczymy większość lub nawet wszystkie formy. Bez wątpienia poniżej w tabelach wskazówki dla poszczególnych rozwiązań.

Środkami z grupy 6 IRAC…

… paraliżujemy układ mięśniowy i nerwowy przędziorków.

Akarycydy należące do grupy 10 IRAC…

… hamują linienie, czyli wzrost roztoczy. W efekcie larwa się nie rozwinie do postaci dorosłej. Nie dojdzie więc do zapłodnienia i wydania potomstwa.

• heksytiazoks: Nissorun Strong 250 SC.

Substancje z grupy 20 IRAC…

… działają na procesy metaboliczne powiązane z przemianami energetycznymi, co zaburza fizjologię całego organizmu szkodnika, prowadząc ostatecznie do śmierci

• acekwinocyl: Kanemite 150 SC.

Akarycydy z grupy 21 IRAC…

… podobnie jak w grupie 20 działają na procesy metaboliczne powiązane z przemianami energetycznymi. Jednak w innym miejscu cyklu przemian energetycznych. W ten sposób uzyskujemy kolejny „słaby punkt” u owada, który się uodpornił np. na środki z innej grupy.

Pamiętajmy, preparaty handlowe zawierające tę samą substancję różnią się skutecznością działania. Mianowicie w oryginalnych produktach często związki towarzyszące zwiększają skuteczność. Czyli uwolniona spod ochrony patentowej substancja czynna może być składnikiem innych, tzw. odtwórczych (generycznych) produktów. Jednak wciąż ochroną patentową objęte są właśnie wszystkie rozwiązania wydłużające i zwiększające działanie substancji w oryginalnym produkcie. W takim razie warto sięgać po oryginał!

• fenpiroksymat: Ortus 05 SC.

Środkiem z grupy 23 IRAC…

… uzyskujemy u przędziorków uwstecznienie syntezy lipidów, co przełoży się na zaburzenie wzrostu roztoczy. Jednak nie jest to selektywny akarycyd, a środek, który m.in. działa na przędziorki.

Substancja z grupy 25 IRAC…

… jest kolejną, która działa na procesy metaboliczne powiązane z przemianami energetycznymi. Jednak jeszcze inaczej, w innym punkcie przemian energetycznych niż te z grup 20 czy 21.

Środkami z grupy bez przynależności UN IRAC…

… uzyskujemy efekt np. mechaniczno-fizycznej blokady. W konsekwencji pokryte cieczą roboczą formy zostają np. unieruchomione w jednym miejscu. Albo na skutek zablokowania przewodów oddechowych się duszą. Jeszcze inne na skutek rozkładu chityny budującej zewnętrzny pancerz, ułatwiają dotarcie do wnętrza organizmu szkodnika toksyn z otoczenia. Co się tyczy natomiast grzybów entomofilnych — te po prostu są pasożytami.

Czym zwalczać przędziorki w sadach

W ostatnich latach pogoda sprzyjała zimowaniu w sadach bardzo licznych populacji przędziorków. Część tych szkodników, jak przędziorek owocowiec zimuje w formie jaja. Podczas gdy stadium zimującym przędziorka chmielowca są samice.

Przy czym w przypadku drzew owocowych takich jak jabłoń czy grusza dominuje w sadach przędziorek owocowiec. Natomiast drzewa pestkowe są w większym stopniu zasiedlane przez przędziorka chmielowca.

Faza zielonego pąka

Preparaty olejowe użyte do opryskiwania drzew w fazie bezlistnej będą działać dusząco zarówno na jaja, jak i samice. Jednak w celu zwiększenia skuteczności niszczenia jaj przędziorka owocowca, świetnym rozwiązaniem jest mieszanina olejowa ze środkiem Nissorun Strong 250 SC.

Po pierwsze zabieg wykonany tą mieszaniną w fazie zielonego pąka będzie efektywny, mimo np. ochłodzenia, które nastąpi po nim. Po drugie, jeśli olej nie zadusi embrionu i larwa przędziorka się wylęgnie, zostanie zniszczona przez heksytiazoks.

Faza różowego pąka

Jeśli zabieg w fazie zielonego pąka nie mógł być wykonany, wówczas aktywizujemy zwalczanie przędziorków w fazie różowego pąka. Co szczególnie ważne, postarajmy się zniszczyć zagrożenie jeszcze przed kwitnieniem, im populacja szkodnika jest niewielka. Do tego celu wykorzystujemy Nissorun Strong 250 SC (w ochronie jabłoni, gruszy) jeśli jeszcze mamy do czynienia z jajami zimowymi. W przypadku, gdy na drzewach są wyłącznie formy ruchome, stosujemy Ortus 05 SC (rejestracja na jabłoni, gruszy, śliwie). Natomiast gdy ciepła pogoda sprzyjała rozwojowi przędziorków i mamy już do czynienia z samicami składającymi jaja — wykorzystajmy mieszaninę zbiornikową środków Ortus i Nissorun. W ten sposób zniszczymy jednocześnie jaja i formy ruchome.

Po kwitnieniu

Przy problemach z terminowym wykonaniem zabiegu przeciwko przędziorkom przed kwitnieniem, można po kwitnieniu użyć środków Ortus i Nissorun lub ich mieszaniny zbiornikowej. Jednak jest warunek — każdy z tych środków może być wykorzystany w sezonie tylko raz.

Gdybyśmy wyczerpali powyższy warunek, nic straconego. Do walki z przędziorkami w sadach możemy bowiem wtedy zastosować Kanemite 150 SC (rejestracja w sadach: jabłoniowych, gruszowych, śliwowych, wiśniowych, czereśniowych). Tym akarycydem zlikwidujemy zarówno jaja, jak i formy ruchome.

Opryska na przędziorka w malinach i innych jagodowych

Na roślinach jagodowych w największym nasileniu występuje przędziorek chmielowiec.

W przypadku malin owocujących na pędach dwuletnich, warto je w fazie bezlistnej potraktować preparatami olejowymi. Mianowicie celem tego zabiegu będzie zaduszenie zimujących w obrębie plantacji samic przędziorka.

Niezwłocznie po wykształceniu się pierwszych, jeszcze niewielkich liści, przeglądamy ich dolną stronę, celem poszukiwania roztoczy. Niezwłocznie po zauważeniu samic przędziorka na roślinie opryskujemy ją akarycydem Ortus 05 SC. Poza tym środkiem tym możemy chronić przed przędziorkiem chmielowcem plantacje takich gatunków jak: agrest, porzeczki — czarna, biała, czerwona, truskawka, winorośl.

Natomiast w sytuacji, gdy z różnych względów na roślinach mamy wszystkie formy szkodnika — jaja, larwy/nimfy i dorosłe osobniki, wykorzystajmy do zwalczania Kanemite 150 SC. Tego środka można użyć również na plantacji jeżyny i truskawki.

W przypadku truskawki walka z przędziorkami jest o tyle łatwiejsza, że poza Ortusem i Kanemite możemy jeszcze wykorzystać Nissorun Strong 250 SC. Ostatniego z akarycydów używamy samodzielnie bądź w mieszaninie zbiornikowej z Ortusem, jeśli taka jest potrzeba spowodowana sytuacją na plantacji.

Czytaj również:
Zwalczanie przędziorków w sadach — terminy i środki
Przędziorki na truskawkach — czym, kiedy i jak je zwalczać?

Prezentowane informacje w zakresie środków ochrony roślin zawarte w serwisie www.sadowniczeabc.pl nie zawierają pełnej treści etykiet-instrukcji stosowania. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj środków bezpieczeństwa zamieszczonych w etykiecie.

Artykuł zawiera lokowanie produktu i ma charakter promocyjny.