Choroby przechowalnicze jabłek i gruszek. Jak je zwalczać?
Choroby przechowalnicze jabłek i gruszek to jedne z najbardziej podstępnych i niebezpiecznych stanów. Wywołują one nieodwracalne zmiany strukturalne, mogące być przyczyną 100% straty przechowywanych owoców. Przy czym chorobom tym można skutecznie zapobiec. Trzeba jednak wiedzieć kiedy i czym opryskać owoce, aby utrzymać ich nienaganną jakość.
Jeśli zastanawiasz się, czym zwalczać choroby przechowalnicze jabłek i gruszek, poradzimy. Dodatkowo dowiesz się kiedy optymalnie wykonać zabieg.
Choroby przechowalnicze jabłek i gruszek — czyli jakie?
Najpowszechniejsze, a przez to groźne choroby przechowalnicze jabłek i gruszek (owoców ziarnkowych) to: szara pleśń, gorzka zgnilizna i sina pleśń. Jakie grzyby je wywołują? Dlaczego są tak niebezpieczne?
Gorzka zgnilizna
Za wywołanie tej choroby odpowiedzialne są grzyby z rodzaju Neofabraea (workowiec; Ascomycota). Choroby przechowalnicze jabłek najczęściej wywołują N. alba i N. malicorticis. Patogeny są bardzo groźne z kilku względów. Mianowicie odpowiadają za zgnilizny owoców w trakcie dojrzewania i przechowania, ale także za zgorzel kory jabłoni czy gruszy. Błędy popełnione w czasie wegetacji jabłoni i zbioru owoców, a także podczas przechowywania mogą doprowadzić do zniszczenia 50% plonu, a nawet więcej.
Sina pleśń
Bezpośrednim sprawcą tej choroby jest grzyb Penicillium expansum (workowiec; Ascomycota). Jest on saprotrofem najczęściej żyjącym i rozwijającym się w atmosferze przechowalni, na ścianach, różnych pojemnikach i skrzyniopaletach. Poza tym może żyć na resztkach materii organicznej w sadzie, w glebie. Generalnie jest kosmopolityczny. Wytwarza początkowo białawą, z czasem sinoniebieskawą mączastą grzybnię w formie jakby granulowatej, wytwarzającą obficie konidiofory silnie zarodnikujące.
Szara pleśń
Szara pleśń jabłek i gruszek wywoływana jest przez polifagiczny, pasożytniczy grzyb Botrytis cinerea (należący do grzybów workowych Ascomycota). Występuje on powszechnie w środowisku na roślinach należących do różnych rodzin botanicznych. Rozwija się w szerokim zakresie temperatury (1–27°C) i wilgotności (40–100%), wytwarzając obfitą grzybnię i masy zarodników infekcyjnych. Może porażać praktycznie wszystkie organy nadziemne i podziemne roślin. Zmiany chorobowe mają postać zgnilizny (mokrej bądź suchej), pokrytej szarym nalotem pylących konidiów (zarodników) tworzących się na trzonkach konidialnych wyrosłych na grzybni. Stadium zimującym jest grzybnia na martwych resztkach roślin sadowniczych, ale też chwastach obecnych w sadzie czy na plantacji. Może ona przerastać także wierzchnią warstwę podłoża. W naszych warunkach klimatycznych infekcji dokonuje zarówno grzybnia, jak i zarodniki konidialne.
Kiedy dochodzi do porażenia jabłek?
Do porażenia może dochodzić na wszystkich etapach rozwoju, czyli w wejściu rośliny w fazę generatywną.
Szara pleśń
Choroby przechowalnicze jabłek mogą się ujawniać już w sadzie. Szara pleśń — zgnilizna przykielichowa
Mianowicie już w trakcie kwitnienia jabłoni czy gruszy może dojść do porażenia kwiatów. Wiosennych infekcji dokonują zarodniki konidialne. One też oraz grzybnia są odpowiedzialne za rozprzestrzenianie się choroby w okresie wzrostu owoców i dokonywanie infekcji wtórnych. Zarodnikująca grzybnia jest aktywna również w przechowalni. W sezonie tworzy się kilka pokoleń zarodników konidialnych. Bardzo łatwo przenoszą się one wraz z wiatrem i kroplami wody, a także na ciele owadów (np. pszczół).
Wiosenne infekcje kwiatów są zazwyczaj bezobjawowe. Grzybnia przerasta do gniazda nasiennego i tam się rozwija. Dopiero gdy ilość cukrów w owocu się zwiększa, przerasta w obręb zagłębienia przykielichowego (zgnilizna przykielichowa). Z tego miejsca zaczyna się zgnilizna mokra lub sucha (przy niskiej wilgotności powietrza). Koncentrycznie obejmuje coraz większy promień tkanki owocu, nawet do całkowitej jego maceracji. Do infekcji wtórnej dochodzi natomiast poprzez przetchlinki czy w miejscach fizycznego uszkodzenia jabłka. Grzybnia może także macerować zdrowe komórki, w czego efekcie sukcesywnie przerasta kolejne warstwy skórki i miąższu. Szybkie infekcje zachodzą zwłaszcza przy wilgotności powyżej 90% oraz w temperaturze 18–25°C.
Gorzka zgnilizna
Jeśli patogen rozwija się w drewnie drzewa, szczególnie jednorocznych lub dwuletnich krótkopędów, stanowi źródło infekcji w okresie tworzenia się owoców. Mianowicie może przerastać z rany zgorzelowej poprzez ogonek zawiązka owocu i infekować rozwijający się organ. W trakcie wegetacji do zakażenia uformowanych i rosnących owoców dochodzi w warunkach dużej wilgotności. Zarodniki konidialne rozprzestrzeniają się z kroplami deszczu lub są przenoszone przez wiatr. Pozostają na skórce owoców, z którymi przedostają się do magazynów.
Sina pleśń
Patogen infekuje owoc zazwyczaj już wyrośnięty, najczęściej w miejscu uszkodzenia skórki.
Choroby przechowalnicze jabłek — straty w chłodni
Gorzka zgnilizna
Gorzka zgnilizna jabłek — chorobowo zniszczony miąższ oddziela się soczewkowato od zdrowej tkanki
W przechowalni choroba rozwija się najlepiej w warunkach słabego przewietrzania zmagazynowanych owoców oraz dużej wilgotności.
Pierwsze widoczne zmiany na owocach można zaobserwować w czasie ich dojrzewania i osiągania pełnej dojrzałości konsumpcyjnej. Najpierw są to drobne, brązowe, mokre plamki wokół przetchlinek, które z czasem się powiększają i w efekcie mogą objąć cały owoc. W obrębie plamy tkanka gnije i się zapada. Na powierzchni zgnilizny formuje się delikatna jasnożółta lub kremowa grzybnia z zarodnikami konidialnymi. Miąższ porażonych jabłek ma gorzki smak. Zmieniony chorobowo oddziela się w całości od jeszcze zdrowego, do tego stopnia, że powstają kratery. Oczywiście chore owoce nie nadają się do celów spożywczych i nie mają wartości handlowej
Szara pleśń
Początkowo na jabłkach czy gruszkach pojawiają się brązowe plamki, w ich obrębie tkanka mięknie i gnije. Następnie, zwłaszcza w warunkach dużego uwilgotnienia formuje się charakterystyczny szary nalot grzybni i trzonków konidialnych z zarodnikami. Z porażonych owoców patogen przerasta na sąsiednie, powodując „gniazdowe” gnicie stopniowo całej partii owoców. W efekcie mogą zostać zniszczone nawet wszystkie owoce w skrzynce czy skrzyniopalecie. Zgniliźnie towarzyszy zapach fermentacji.
Sina pleśń
Choroby przechowalnicze jabłek mogą występować współrzędnie. Owoc zniszczony przez gorzką zgniliznę, wtórnie porażony przez siną pleśń
Zwiększająca się ilość cukrów w owocach sprzyja rozwojowi patogenu. W efekcie tkanki szybko gniją i pokrywają się pylącym nalotem. Ze zmacerowanych, cuchnących owoców wycieka lepki płyn. Jednak szczególne niebezpieczeństwo dla zdrowia konsumentów stanowi mykotoksyna — patulina metabolit P. expansum.
Choroby przechowalnicze jabłek — oprysk
Choroby przechowalnicze jabłek i gruszek powinniśmy zwalczać systemowo już od momentu potencjalnego zagrożenia, czyli od kwitnienia drzew. Pod koniec tego procesu, mniej więcej z początkiem czerwca opryskujemy drzewa środkiem Switch 62,5 WG (cyprodynil + fludioksonil). W ten sposób zabezpieczamy zawiązki przed pierwotnymi infekcjami ze strony sprawców szarej pleśni oraz gorzkiej zgnilizny.
Optymalny termin zabiegu
Ostateczną natomiast walkę, polegającą na dezaktywacji zarodników znajdujących się na skórce owoców prowadzimy przed zbiorem jabłek. Ściślej mówiąc od fazy jabłek T (średnica owoców osiąga 40 mm) do fazy dojrzałości zbiorczej, a nawet konsumpcyjnej (BBCH 74–89).
Dawkowanie środka Geoxe 50 WG
Jednak my skupmy się na zabiegu chroniącym jabłka przeznaczone do długiego przechowania, które są pozyskiwane z sadu w fazie dojrzałości zbiorczej. Do tego celu wykorzystujemy Geoxe 50 WG w dawce 0,45 kg/ha lib 0,25 kg/10000 m2 ściany owoconośnej.
Działanie fludioksonilu — zasada i czas reakcji
Substancją czynną tego fungicydu jest fludioksonil (wg FRAC grupa 12) działający powierzchniowo. Stosujemy go zapobiegawczo, nie później niż 3 dni przed zbiorem owoców. Tyle bowiem wynosi jego karencja po opryskaniu jabłek czy gruszek. Optymalnie, jeśli moment stosowania zachodziłby przy temperaturze 12–20°C i wilgotności powietrza wyższej niż 60%. Jeśli po aplikacji nie spadnie deszcz, fludioksonil może pozostać na chronionej powierzchni przez dłuższy czas. Stworzy wówczas na skórce owocu barierę dla patogenów wywołujących kompleks chorób przechowalniczych. Między innymi dla wywołujących szarą pleśń, gorzką zgniliznę, czy siną pleśń. Mechanizm działania tej substancji polega na hamowaniu kiełkowania zarodników, wnikaniu ich przez skórkę i ograniczaniu wzrostu grzybni.
Nie dojdzie więc nawet do mikroskopijnego przerwania ciągłości skórki, co mogłoby wpłynąć na zmniejszenie jędrności owoców. Czyli pogorszenie ich jakości.
Zero pozostałości
Ponadto, co szczególnie ważne, Geoxe 50 WG może być stosowany w sezonie, w sadzie do 2 razy. Czyli zabieg zapobiegawczy wykonany fludioksonilem w okresie okołokwitnieniowym, gdy zostanie wzmocniony ponownie przed zbiorem, będzie stanowił silne zabezpieczenie przed chorobami przechowalniczymi. Zwróćmy uwagę — kompleksowa ochrona tylko jedną substancją czynną. Co przy wymogach sieci handlowych, które dopuszczają na/w owocach pozostałości maksymalnie 3 lub 4 substancji czynnych środków ochrony roślin, jest dodatkowym bonusem.
Prezentowane informacje w zakresie środków ochrony roślin zawarte w serwisie www.sadowniczeabc.pl nie zawierają pełnej treści etykiet-instrukcji stosowania. Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj środków bezpieczeństwa zamieszczonych w etykiecie.
Artykuł zawiera lokowanie produktu i ma charakter promocyjny.
